Sztuka pokoju

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

w którym można dobrze i przyjemnie żyć.
48 MORIHEI UESHIBA f& SZTUKA POKOJU
W przypadku Aikido nie ma miejsca na spory ani zorganizowaną
rywalizację, ponieważ nie jest to sport. Adepci kolejno stają się
zwycięzcami i przegranymi i starają się przekroczyć linię mety,
podając sobie dłonie:
Sport jest w dzisiejszych czasach bardzo powszechny i jako ćwi-
czenia fizyczne jest czymś bardzo korzystnym. Również w Aiki-
do trenujemy nasze ciało, ale równocześnie używamy tego ciała
jako narzędzia do trenowania naszego umysłu, uspokajania
ducha, a także poszukiwania pewnej jakości i piękna, których to
wymiar w sporcie nie istnieje. Dzięki ćwiczeniu Aikido pielęgnu-
jemy męstwo, szczerość, wierność, wielkoduszność i piękno, a rów-
nocześnie wzmacniamy i uzdrawiamy ciało. W Aikido uczymy się
nie tego, jak wygrywać, ale jak zwyciężać w każdej sytuacji.
Jednakże Morihei mówił o jednym rodzaju dążenia do wspaniałej
nagrody. Używał wyobrażeń sintoistycznych bogów-stwórców, Izanagi,
czyli tego, który zachęca i Izanami, czyli tej, która zachęca ich
akt seksualny stworzył świat by zobrazować niepohamowane
pragnienie zjednoczenia, nieustanne dążenie do zbliżenia, które to
adepci Aikido powinni naśladować w trakcie własnych poszuki-
wań jedności z wszechświatem. Morihei również pouczał swoich
uczniów, by głęboko rozważyli stapianie się tych dwóch twórczych
energii, męskiej i żeńskiej, reprezentowanych w postaci Izanagi
i Izanami1. Jego ezoteryczne wyjaśnienie, jak to stanowisko wykorzy-
stać w Aikido, jest następujące:
Materia jest żeńska, to klinga. Duch jest męski, to grot. Lewa stopa
(noga) jest męska, wspiera się o niebo. Prawa stopa (noga) jest
żeńska i wspiera się o ziemię. Wasze ciało reprezentuje centralny
1
Taki typ myślenia można dostrzec również we współczesnych
technikach Aikido i ich podziale na omote i ura przyp. red.
SZTUKA WOJNY VERSUS SZTUKA POKOJU 49
filar stworzenia. Prawa stopa jest podstawą, lewa stopa natomiast
reaguje na nieskończenie wiele sposobów. Lewa reprezentuje ma-
sakatsu (prawdziwe zwycięstwo) i zasadę męską, prawa natomiast
agatsu (zwycięstwo indywidualne) i zasadę żeńską; ich zjednoczenie
to katsuhayabi (zwycięstwo tu i teraz), narodziny wszelkiej metody.
Morihei opisał metody wykorzystywane w Aikido w następujący
sposób:
Wszystkie metody wykorzystywane w Aikido muszą być powiązane
z uniwersalnymi zasadami. Te, które nie są powiązane z najwyż-
szymi zasadami, odwrócą się przeciwko Tobie, uszkadzając Two-
je ciało. W przypadku Aikido zmiana jest sednem metody. W Ai-
kido nie ma żadnych form. Ponieważ nie ma ustalonych form,
Aikido polega na studiowaniu ducha. Nie daj się usidlić for-
mom; jeżeli sobie na to pozwolisz, przeoczysz wszystkie subtelne
różnice, które pojawiają się podczas wykonywania poszczegól-
nych układów. W przypadku Aikido duchowa przenikliwość stoi
na pierwszym miejscu, a odnowa serca na drugim. Szczere my-
ślenie jest podstawą prawdziwej metody. Wykorzystaj swoje
ciało, by poprzez fizyczną formę zamanifestować ducha.
W pózniejszych latach swojego nauczania Morihei zwykle uczył
jedynie podstawowych technik i czasami któryś z młodszych i śmiel-
szych uczniów skarżył się: Sensei, przerabiamy tę samą technikę od
godziny. Prosimy cię, pokaż nam coś innego . Idioto! wykrzy-
kiwał Morihei. Każda bez wyjątku była różna. Dopiero w momencie,
gdy potrafisz dostrzec różnicę, zaczniesz robić postępy w Aikido .
Jeżeli ktoś prosił, by mu pokazać tajemną technikę , otrzymywał
podobną odpowiedz. Każda technika zawiera w sobie wszystkie ta-
jemnice, których kiedykolwiek będziesz potrzebował . Często Mo-
rihei w takiej sytuacji wymagał zaprezentowania techniki zwanej tai-
nohenko (zwrot ciała), najprostszego z wszystkich ruchów. Albo mawiał:
50 MORIHEI UESHIBA f& SZTUKA POKOJU
Jeżeli choć raz uda ci się prawidłowo wykonać shiho-nage (�rzut w czte-
rech kierunkach�, podstawowa technika, ćwiczona podczas każdej
sesji), będziesz bliski mistrzostwa w Aikido . Jeżeli uczeń prosił o to,
by mu ponownie pokazać pracę stóp w danym układzie, Morihei
grzmiał: Nie uczę cię, jak masz ruszać stopami; nauczam, jak poruszyć
swój umysł! . Inny uczeń pewnego razu powiedział: Gdy jesteś z nami
tu, w dojo, potrafię wykonywać poszczególne układy całkiem poprawnie,
ale gdy cię nie ma, nie potrafię sobie niczego przypomnieć . Morihei
wytłumaczył: Dzieje się tak, ponieważ łączę twoje ki z moim i w niedo-
strzegalny sposób cię prowadzę. Jeżeli kiedykolwiek masz wątpliwości
czy problemy, pomyśl o mnie, a ja ci będę towarzyszył .
Nauki Moriheia były w znacznym stopniu podobne do tych, któ-
rymi posługują się mistrzowie zen, wykorzystujący koany, czyli specy-
ficzne łamigłówki; za ich pomocą, dając sprzeczne polecenia, dopro-
wadzają swoich uczniów do stanu wzmożonej czujności. Morihei
mawiał niektórym uczniom: Podstawą wszystkich układów Aikido
jest miecz; niech walka mieczem stanie się podstawą twojego treningu .
Jednak inni słyszeli coś wręcz przeciwnego: Trzymaj się z daleka od
miecza, dopóki się nie nauczysz wykorzystywać własnego ciała . Albo:
Nigdy nie dopuszczaj do tego, by twój przeciwnik zastosował na
tobie mocny chwyt , a równocześnie: Jeżeli chcesz nabrać sił, po-
zwól, by twój przeciwnik mocno cię chwycił i staraj się go poruszyć .
Odnośnie metod Morihei wygłosił ten celny komentarz:
W rzeczywistości Aikido nie uznaje żadnych form, żadnych usta-
lonych wzorców. Jest czymś w rodzaju niewidzialnej fali energii.
Ponieważ jednak ludziom jest zbyt trudno pojąć tego rodzaju fe-
nomen, doraznie stosujemy pewne formy po to, by móc to wyja-
śnić i wykorzystać w praktyce. W gruncie rzeczy każdy ruch może
stać się metodą w Aikido, więc patrząc z takiej perspektywy, można
powiedzieć, że błędy nie istnieją. Moja rada brzmi: naucz się i za-
pomnij! Naucz się i zapomnij! Niech metody staną się częścią
twojej istoty!
SZTUKA WOJNY VERSUS SZTUKA POKOJU 51
Podobnie, jeżeli uczeń pytał: Jak się nazywa ten układ? , Morihei
odpowiadał: Nazwij to po swojemu. Dzięki temu stanie się on dla
ciebie bliższy . Pózniej stwierdził:
Nie możesz naśladować tego, co ja robię. Każdy układ bez wyjątku
jest wyjątkowym, ostatecznym doświadczeniem. Moje układy po-
jawiają się swobodnie, tryskając jak fontanna. Zamiast usiłować
naśladować to, co robię, słuchaj tego, co mówię. W tym właśnie
tkwi sedno wszystkich metod. Kiedyś to pojmiesz.
SZTUKA WOJNY VERSUS SZTUKA POKOJU 53
Ai-ki-do,
Sztuka pokoju ,
podpisane Morihei
54 MORIHEI UESHIBA f& SZTUKA POKOJU
Yu,
Ukryte [ Pobierz całość w formacie PDF ]