zywe kamienie berent

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Jako� Bóg zmi�owa� si�: i ockn��, wstrz�sn�� t� dusz� - ale Smierci owo obrazem i zjaw�.
Za tym s�upem kiru z larw� krzy�ow� na licu - ni ten skowronek za sow� - z musu, z bezwo-
li, w tkliwym prawie oddaniu si� grozie przemocnej b��dzi� brat �ukasz krok w krok. I ju�
nic nie widzia�, co si� w koSciele dzia�o. A gdy ona po niejakim czasie wysz�a z koScio�a naw�
boczn� i z b�awym Swiat�em swej pochodni wst�pi�a czarna w kru�ganki ciemne - w tym�e
blasku zagrobowych m�e� trzepota� si� skowronek u kru�ganka Scian.
I �ka�.
W otch�ann� ciemnoS� Swiata mruga wci�� jeszcze burza przycich�a, lecz ju� nie oknami b�y-
skawic, a wrotami niebios ca�ych, otwieranymi cicho, raz po raz. Drzewa za furt�, nawa�nic�
tak d�ugo targane w upiorne po nocy zjawy, teraz dopiero powracaj� do kszta�tów swoich.
A tak stulone, jeSli rozchwiej� si� jeszcze niekiedy, to chyba tylko grozy przypomnieniem -
i szeleszcz�, szumi� po oddalach minionej ju� burzy muzyk� i rapsody... Ledwie tu i owdzie
roztarga�y si� chmury, ukazuj�c niebo jak gdyby omyte, o tak diamentowym rozb�yszczeniu
gwiazd. Wokó� pachnia�o ziemi� jak o Swicie, cho� ciemnoS� jeszcze zalega�a Swiat. A taka
rozg�oSnoS� jest w powietrza pe�ni, �e s�ycha� po oddalach jakoweS rozgwary, nie wiada sk�d
- jakby nad pioruna Sladem i ofiar�, nad gromowego ognia zgliszczem i ruin�.
Brat �ukasz szlocha� wci��.
A Smier� tymczasem wyst�piwszy za furt�, skierowa�a si� w stron� grodu.
I zda�o si� mnichowi, �e nad jej to w�drowaniem ten szum i szelest przebiega po wierzcho�-
kach drzew; �e o goliardowej doli szumi� te poburzowe rapsody, �e jego to �ycia burza jakby
now� wo� ziemi da�a i odnowi�a gwiazd rozb�yski na niebie.
142
I wyda�o si� bratu �ukaszowi, �e gdy w grodzie gaszono ju� gromnice po oknach, a stró�e
nocni podejmowali od nowa przerwane nucenia - �e w onej to chwili trzykrotne uderzenie
w bramy g�uchym echem rozleg�o si� po mieScie ca�ym. I �e ten i owy, co si� do snu ju� by�o
z powrotem uk�ada�, znów si� zrywa�, by po raz wtóry zapala� gromnic�.
Kto zacz?!... Werda?!... - krzykn�li na rogach stró�e nocni, podnosz�c latarnie nad swe czo�a.
Bo Smier�, przewiawszy przez bram� zamkni�t�, wst�pi�a w ulice grodu.
I obwo�uje spod kiru a krzy�a:
Ja, goliardus, poeta w�drowny, bez imienia u ludzi, zmar�em tej nocy grzeszn� Smierci�
w�ócz�gi - za murami, w polu... I kar� m�ki czyS�cowej umiera� b�d� wci��, w coraz to in-
nych duszach
tu�aczych, po wieki szukaj�cych szukaniem doSmiertnym... Wymódlcie dusze tu�acze z wie-
kowej poniewierki, wyzwólcie z niedope�nie� katuszy czyS�cowych!...
* * *
Idzie Smier� przez miasto noc� w poburzowy czas; zbiry grodzkie za ni� w trop a chy�kiem -
nie aby zaczepia� j� Smieli, lecz by si� wszystkiego wywiedzie�, jak ka�e szpiegów rzemios�o.
Widz� tedy, na ulicy z�otników i p�atnerzy wychyla si� z okna osoba oty�a i wszczyna po nocy
larum �a�obne. Ludzie wy moi! goliard, s�ysz�, umar�! A s�siady zaspane wychylaj� z al-
kierzów oczy i g�by wci�� jeszcze zaokr�glone l�kiem burzy. Có� to za osoba taka wa�na, by
a� po nocy?...
I jedyna oto w mieScie ca�ym wielbicielka Muzy powtarza s�siadom to wszystko, co w ni�
wgada� by�o przypadkiem �ongler, zaproszony wczoraj do �o�a:
Jak�e, nie wiecie, ludzie?!... Cz�ek�e to w Salerno i w Pary�u bywa�y! fizyki i lekarstw u
mistrzów nauczony! w filozofii bieg�y, dysputacji artista!...
Cicho tam, pani, po nocy b�dx! bo na ratusz wexmiemy! - zawarcz� pod jej oknami zbiry.
Ale jejmoS� nie by�a z l�kliwych. Zapewniwszy zmar�emu poecie czeS� i pami�� Sród ludzi,
odbiega w g��b alkierza po swe kosztowne pierScienie za ja�mu�n� wyzwolenia dla jego du-
szy. A� j� m�� w tym pohamowa� musia�. Dobywszy si� spod pierzyny, sam w czepcu noc-
nym jak i ona, przek�ada kobiecie u okna, �e lepiej by�o to wszystko da� w por� �ywemu, �e
przez tak� szczodroS� nie w czas Smier� sama wypysznia si� tylko nad �ycie, a wszystko, co
by�o, nad tym, co jest.
Ale serce kobiece tkliwsze bywa zazwyczaj na Smier� czyj� nixli na najsmutniejsze bodaj
�ycie. Wszcz�a si� tedy k�ótnia mi�dzy ma��onkami - co sumieniu wa�niejsze: �ycie czy
Smier�? i kto bardziej szanowny: poeta �ywy czy umar�y? Wysprzeczawszy wszystkie racje
swoje, postanowili na koniec ofiarowa� Swiec� patronowi wagantów, Swi�temu Julianowi,
ubogiemu - co i mniej rozrzutne b�dzie, i bardziej pomocne duszy czyS�cowej.
Pochwalili to widocznie s�siedzi, bo niebawem zamyka� si� j�y okna wszystkie.
I gas�y Swiat�a po wn�trzach.
Na tej�e ulicy, widz� zbiry, m�y za szybami Swiat�o czerwone i rozjarza si� co chwila �yw-
szym blaskiem. Z dawna maj� zbiry baczenie na te okna: kacerz w nich mieszka i ponocny
jak czarodziej pracownik.
143
Spa�! - krzykn�. - Nie kusi� z�a i Smierci, które b��kaj� si� dziS po grodzie i okolicy.
Z trzaskiem otwar�o si� okno wykusza. Ukaza�a si� w nim posta� ogromna w skórzanym far-
tuchu, z ramionami obna�onymi po �okcie, a z g�b� ognist� jakby od kuxnicy blasku. Naprzód
chrz�kn�� piersi� pot�n� i splun�� zbirom na �by.
Pracuj� - rzecze.
A us�yszawszy z opodal, kogo Smier� obwo�uje za �up swój ostatni, wychyli� si� z wykusza.
Bój si� Boga, j�dzo czarna, gdzie�eS ty go ju� u�api� zd��y�a?!... To� wczoraj na sum� go-
liard tu, pod mymi oknami, przechodzi� - a pi� ze mn� nie chcia�, bo si� do koScio�a Spieszy�.
Zasi� wieczorem pod wiech� gospody widzia�em go. I wychodz�cego noc� z igrcami przez
wywalon� bram�. Czy�by i on ranion by� na ulicach?... W polu, powiadasz, za murami
zmar�?... Bodaj to! Mnie w murach tego przemierz�ego grodu zdechn�� nawet przyjdzie! Daj
Bo�e wagantowi odpoczywanie wieczne.
�adnej ci ja�mu�ny pod nogi z okna nie wyrzuc� - wychrz�ka� za chwil�. - Chodx tu, na
gór�; mo�e ci co dam, gdy uprosisz przy dzbanie... O! - uradowa� si� pomys�owi swemu - za
goliarda, który wczoraj pi� ze mn� nie chcia�, chodx�e ty mi dziS w zast�pstwo, skoro si� za
jego dusz� w grodzie podawasz. Dobry mi dziS b�dzie przy dzbanie i taki bodaj kmotr ponu-
ry. Cni mi si� bardzo tej nocy w samotnoSci mojej. I �eb, i rami� nie do pracy dziS: potrzaska-
no mi wczoraj bardzo g�ow� - u miasta bram. Rwista w niej jak w miechu i kuje w skroniach
jak na kowad�ach... Chodx mi na styp� po poecie, i Smierci bodaj sama!
Zbiry pod murem a� si� w ty� pomkn� w przera�eniu. Bo oto po schodach domostwa rozlega
si� tupot kroków. S�ycha� klucza chrz�st w bramie. I wytacza si� oto z kuxnicy swojej ten
kowal tajemniczy z g�ow� (jak teraz dopiero widz�) snadx rann�, bo ukutan� w chusty.
Chodx ze mn� pi�! - krzyczy. - Nie sczmucisz mnie strachem. Wiem przecie: tyS z Miseri-
cordii tajnego znaku, a nie Smier� prawdziwa.
Ona wionie na bok z kirów szelestem. I zastawia si� d�o�mi przed szale�cem zuchwa�ym...
Zgoni� j� jednak, u�api� jak t� dziewk� oporn�. I wiedzie we wrota domu swego. Przymkn�y
si� zbiry bli�ej po drugiej stronie ulicy. Za w�g�em ostro�nie ukryci, widz� pod beczkowym
sklepieniem schodów, jak na stopnie, pi�trz�ce si� stromo niczym w drabinie, wkracza po-
woli ona, wysuwaj�c co chwila spod kirów bia�e kostki stopy swej d�ugiej.
Na styp� po poecie wkracza Smier� w kuxnic� pracy ponocnej.
Ni to izba mieszkalna, ni to komora rzemieSlnicza, raczej spichrz chyba: bez powa�y ca�kiem,
otwarty a� po stropowe wi�zania domu. Za dnia dachówki tam pewnie wida�, teraz, po nocy, ciem-
noS� jeno ponura zwisa stamt�d na wn�trze ca�e. Bo �u�le na kuxni przed miechem rzucaj� ca�y [ Pobierz całość w formacie PDF ]